भारतीय असर: प्याजको मूल्य फेरि उकालो
काठमाडौं —दैनिक भान्साको आवश्यक वस्तु प्याजको मूल्य फेरि बढ्न थालेको छ। एक साता स्थिर रहेको थोक मूल्य सोमबारबाट पुनः चुलिएको छ।
कालीमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समितिको तथ्यांकअनुसार, सोमबार बजारमा सुकेको प्याज प्रतिकिलो ३५ देखि ३७ रूपैयाँमा कारोबार भइरहेको छ। यद्यपि, अघिल्लो सातासम्म यो मूल्य ३६ देखि ३८ रूपैयाँबीचमा स्थिर थियो। पहिलो नजरमा थोरै घटजस्तै देखिए पनि थोक मूल्यमा अव्यवस्थित उतारचढावको संकेत मिलेको व्यवसायीहरू बताउँछन्।
किन घटबढ भइरहेको छ मूल्य?
प्याजको मूल्य आपूर्तिमा निर्भर रहन्छ। हाल स्वदेशी प्याजको उत्पादन र आपूर्ति अत्यन्तै न्यून भएकोले बजार भारतीय प्याजमै निर्भर छ।
भारतबाट आयात हुने प्याजको मूल्यमा भएको सानो परिवर्तनले पनि नेपाली बजारमा तत्काल प्रभाव पार्ने गरेको व्यवसायीहरू बताउँछन्। प्याज आयात गर्ने व्यवसायी शंकर थापाका अनुसार, “भारतको महाराष्ट्र र नासिक क्षेत्रबाट आउने प्याजको मूल्य बढ्न थालेपछि यहाँको थोक मूल्य पनि समायोजन गर्नुपरेको हो।”
उपभोक्ता चिन्तित
साउन–भदौमा प्याजको उपभोग बढी हुने समय हो। एकातिर मौसमी वर्षा र अर्कोतिर विदेशी बजारको उतारचढावले गर्दा थोरै अन्तरालमै प्याजको मूल्य परिवर्तन भइरहँदा साना व्यापारीदेखि आम उपभोक्तासम्म प्रभावित भएका छन्।
रत्नपार्कमा तरकारी बेच्ने राधिका परियार भन्छिन्, “थोकमै कहिले ३५ त कहिले ४० पुग्छ, हामीलाई त खुद्रा मूल्य तय गर्नै गाह्रो पर्छ।”
गृहिणी सुजाता श्रेष्ठको अनुभव पनि उस्तै छ: “आज किनेको प्याजभन्दा भोलिपल्ट महँगो हुन सक्छ भन्ने डरले स्टक गर्न थाल्या छौं।”
समाधान के हो?
सरकारले स्वदेशी उत्पादन प्रवर्धन गर्न र वैकल्पिक आपूर्तिको स्रोतहरू पहिचान गर्न दीर्घकालीन योजना बनाउनुपर्ने विज्ञहरूको सुझाव छ। नियमित मूल्य निगरानी प्रणाली र किसानलाई आवश्यक प्रोत्साहन कार्यक्रमको अभावमा यस्तो मौसमी मूल्य उकालोले निरन्तरता पाउने देखिन्छ।
